Hier zijn een aantal boeken die ik aanraad als je meer wil weten over de keerzijde van de medaille in de topsport. Hoewel ik zelf uit het turnen kom, reiken misstanden veel verder dan deze sport. Het komt voor in het voetbal, in het wielrennen, bij judo, volleybal. Ga zo maar door. Ik denk dat er weinig tot geen sporten zijn die de dans ontspringen en er overal onveiligheid speelt. Dus misschien worden er op een gegeven moment wel meer boeken aan dit lijstje toegevoegd :). Hopelijk niet natuurlijk, maar wie weet….
* Deze pagina bevat affiliatelinks. Dat betekent dat ik een kleine commissie ontvang als je een aankoop doet via deze link, zonder extra kosten voor jou. Bedankt voor je steun!
Mijn eigen boek DOOR DE PIJN HEEN (2025)
Uiteraard raad ik eerst mijn eigen boek aan als je meer wil weten over hoe misstanden in de sport eruit zien. In de zomer van 2020 barstte er een bom in de turnwereld. Honderden oud-turnsters van over de hele wereld deelden hun verhalen over (seksueel) misbruik en structurele kindermishandeling. Ik deelde mijn verhaal al veel eerder. Ik trok in 2006 aan de bel, deelde mijn ervaringen op de radio in 2009, vocht tegen een systeem dat liever wegkeek dan ingreep. Hoe is het mogelijk dat de waarheid zo lang verborgen kon blijven? Dat is een van de vragen waarop ik in dit boek een antwoord probeer te vinden. Maar ook: wat heeft het mij gekost om te strijden tegen macht, misbruik en een cultuur waarin prestaties belangrijker zijn dan welzijn?
“Met waterige ogen vraag ik hem te stoppen, smeek ik hem niet verder te gaan. Maar hij negeert het. Hij duwt me nog dieper in de spagaat. ‘Au,’ fluister ik zachtjes, terwijl de tranen over mijn wangen stromen. Al mijn spieren span ik aan. Daar is hij niet van gediend. Wie denk ik wel niet dat ik ben om weerstand te bieden? Ik wil toch zo graag topturnster worden? Geïrriteerd duwt hij nog harder. (…) Er zit niets anders op dan mijn gevoel uit te schakelen en het te ondergaan.”
Boek ‘What is a girl worth?’ door Rachael Denhollander (2019)
Hét boek om te lezen om een inkijkje te krijgen in de Larry Nassar zaak, de arts die honderden turnsters seksueel misbruikte onder wegkijkend oog van het sportsysteem. What Is a Girl Worth? is het inspirerende, waargebeurde verhaal van Rachaels reis van een idealistische jonge turnster naar een sterke en vastberaden vrouw die de moed vond om haar stem te laten horen tegen kwaad en onrecht, zelfs toen ze dacht dat de wereld misschien niet zou luisteren. In deze cruciale tijd van #MeToo en #ChurchToo werpt dit diep persoonlijke en meeslepende verhaal een krachtig licht op de fysieke en emotionele impact van misbruik, waarom zoveel overlevenden aarzelen om zich uit te spreken, en wat het betekent om geloofd te worden. Ook in luisterboek te verkrijgen!
“So, I ask, how much is a little girl worth? How much priority should be placed on communicating that the fullest weight of the law will be used to protect another innocent child from the soul-shattering devastation that sexual assault brings? I submit to you that these children are worth everything. Worth every protection the law can offer. Worth the maximum sentence.”
DE ONVRIJE OEFENING van Stasja Köhler en Simone Heitinga (2013)
Jaren voordat ik zelf een boek schreef, hebben andere oud-turnsters een boek geschreven over de wanpraktijken in de Nederlandse turnhal. Ze waren grote namen in de Nederlandse turnsport: Simone Heitinga en Stasja Köhler. Op heel jonge leeftijd kruiste toptrainer Gerrit Beltman hun pad, die er met zijn hardhandige methodes in slaagde om Stasja en Simone aan de top te krijgen. Maar tegen welke prijs? Jarenlang werden de twee meisjes vernederd, uitgescholden, bespuugd en afgebeuld. Beltman nam de turnsters zelfs in huis om volledige controle te hebben. Nu, bijna twintig jaar na hun afscheid van de topsport, besluiten Stasja en Simone hun oude trainer te confronteren met de blijvende gevolgen van zijn methodes. Terugkijkend vertellen ze wat zij en andere meisjes hebben meegemaakt. Absolute leestip!
“Gerrit staat recht voor me, tegen me aan. Ik kan geen kant op, ik zit klein tussen hem en de muur. Hij grijpt met zijn beide handen mijn keel vast en tilt me aan mijn nek de lucht in, zijn gezicht zo dicht bij het mijne dat ik zijn adem kan voelen. Ik hoor een schraapgeluid, gevolgd door een spuuggeluid, en voel een dikke klodder midden in mijn gezicht.”
Boek ‘Verona van de Leur’ door Vincent de Vries & Verona van de Leur (2013)
In de biografie van ‘Verona van de Leur’, opgeschreven door Vincent de Vries (sportjournalist en biograaf) vertelt de oud-turnster het ware verhaal achter haar succes. Van een succesvol maar gevangen turnster die stelselmatig onzedelijk werd betast, tot een vrije vrouw die terechtkomt in een leven waar niks meer normaal lijkt te zijn. Samen met Verona heb ik het Wereld Kampioenschap beleefd in 2007, we waren dikke maatjes ondanks dat we van een andere club waren. Mijn trainer vond dit maar niks. Verona komt dus ook in (naamloos) in ‘Door de pijn heen’ voor. Verona vertelt in haar eigen boek over wat ze meemaakte in haar carrière en is één van de dames van de Gouden Lichting, die het Nederlandse turnen internationaal op de kaart heeft gezet.
“Het is als in het circus met de dieren. Je leert het op de harde manier. Dat is hoe je leert. Je ziet de documentaires op internet met huilende kinderen? Zo ging het bij ons ook. Als je flexibel wilt zijn, doet het pijn. Dat is met krachttraining, dat is met conditionering, dat is met de trucs. Soms breek je iets, soms niet en heb je geluk.”
Voetbaldroom van Finn Berk & Jeroen Kleijne (2024)
Finn Berk is nog maar negen jaar wanneer hij wordt uitgenodigd mee te trainen bij de jeugdopleiding van voetbalclub AZ in Alkmaar. Veel jongens dromen van zo’n kans, en voor Finn wordt dit in één klap werkelijkheid. Alles in zijn leven draait er daarna om beter te worden om uiteindelijk de top te bereiken. Maar hij ontdekt algauw de keerzijde van deze droom. Zo krijgt hij dagelijks denigrerende opmerkingen van trainers, wordt er continue een onderlinge strijd gevoerd tussen Finn en zijn ploeggenootjes en zijn prestaties zijn nooit goed genoeg. Er heerst er een angstcultuur waarover wordt gezwegen. Zijn ervaringen hangen jarenlang als een donkere wolk boven zijn hoofd, tot hij op een dag besluit te stoppen. In Voetbaldroom vertelt Finn Berk zijn verhaal in de hoop dat andere jonge talenten zich in zijn ervaringen herkennen. In zijn boek Voetbaldroom – Hoe ik verliefd werd op de bal maar ziek werd van de voetbalwereld beschrijft Finn Berk de harde realiteit van zijn jeugdopleiding bij AZ.
“De trainer gaat als eerste bij mij staan. ‘Finn, hoe vind je zelf dat je gespeeld hebt?’ Ik weet dat ik op deze vraag beter geen antwoord kan geven en probeer de aandacht van mezelf af te leiden. ‘We hebben gestreden als team. Maar vandaag waren zij denk ik een maatje te groot voor ons.’ Opnieuw werpt hij me een boze blik toe. Hij verheft zijn stem. ‘Godverdomme, Finn, je zoekt naar excuses. Kijk naar jezelf! (…) Leer eens in de spiegel te kijken. Je speelt voor AZ, je draagt de aanvoerdersband.’”
Op gevoel van Tom Dumoulin door Nando Boers (2024)
Tom Dumoulin (1990) wordt beschouwd als een van de beste wielrenners van zijn generatie. Hij won in zijn carrière twee olympische medailles, twee wereldtitels en meerdere etappes in alle drie de grote rondes, maar zijn grootste prestatie zal altijd de eindzege van de Giro d’Italia van 2017 zijn.
Een jaar nadat hij in 2022 zijn carrière op eenendertigjarige leeftijd beëindigde, reist hij samen met schrijver en journalist Nando Boers naar plaatsen die een cruciale rol hebben gespeeld in zijn loopbaan om antwoord te vinden op de vraag wat de sport eigenlijk al die jaren voor hem betekend heeft. Onderweg komen niet alleen herinneringen aan zijn grootste prestaties en overwinningen ter sprake, maar wordt hij ook geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden. Op gevoel is het verslag van die reis: een openhartig zelfportret van een topsporter die terugkijkt op zijn carrière en tegelijkertijd een liefdesverklaring aan het profwielrennen.
“Toen ik stopte had ik echt een afkeer van wielrennen, ik had alles heel diep weggedrukt. Dus het werd een soort verwerkingsproces van mijn hele carrière. De moeilijke, maar ook de leuke momenten. En het fijne eraan was dat ik gaandeweg ook heel erg trots begon te worden op wat ik heb gepresteerd, terwijl ik dat daarvoor nooit kon voelen.”
* Deze pagina bevat affiliatelinks. Dat betekent dat ik een kleine commissie ontvang als je een aankoop doet via deze link, zonder extra kosten voor jou. Bedankt voor je steun!
